Οι θέσεις μας για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων
Ποια είναι η διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα σήμερα, στα μεγάλα αστικά κέντρα με ΧΥΤΑ (χώροι υγειονομικής ταφής απορριμάτων) ,στην περιφέρεια λειτουργούν πάνω από 5000 ανεξέλεγκτες χωματερές (ΧΑΔΑ), ενώ πολλά απορρίμματα πετιούνται στη θάλασσα με τις γνωστές συνέπειες.
Ήδη, η χώρα μας, από το 1992 έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παραβίαση των Οδηγιών σχετικά με τα στερεά απόβλητα, τα τοξικά και επικίνδυνα, ενώ μόλις σήμερα έχει κατατεθεί προς συζήτηση το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων εφαρμόζοντας οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μετά την πίεση που ασκήθηκε από τους κατοίκους της Κερατέας η κυβέρνηση υπαναχώρησε και ξεκίνησε διάλογο με τους κατοίκους. Η κυβέρνηση όμως σκέφτεται τις επόμενες εκλογές και όχι τις επόμενες γενεές. Τίποτα δεν αλλάζει όλα τα ίδια μένουν. Τελικά μείναμε με τον υπερχειλισμένο ΧΥΤΑ της Φυλής.
Οι ανεξέλεγκτες χωματερές μολύνουν το υπέδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα όλο το χρόνο, ενώ τα καλοκαίρια το πρόβλημα επιδεινώνεται με τις πυρκαγιές που ξεκινούν από εκεί και τους ρύπους που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα.
Πριν πάρουμε θέση,ας δούμε τι είναι ο ΧΥΤΑ, πως κασκευάζεται, τι επιπτώσεις έχει στο περιβάλλον και στους κατοίκους των γειτονικών περιοχών.
Αρχικά επιλέγεται ο χώρος όπου ουσιαστικά σκάβεται ένας <<λάκκος>>. Επενδύεται με ειδικές μεμβράνες PVC ή άλλα υλικά στεγανοποίησης και αποσταγγιστήρια για τη συλλογή των υγρών αποβλήτων των απορριμμάτων. Πάνω στο χώρο αυτό τοποθετούνται τα σκουπίδια, συμπιέζονται και τέλος σκεπάζονται με χώμα. Από τη συμπίεση των σκουπιδιών προκύπτουν υγρά απόβλητα τα οποία είναι τοξικά. Οι μεμβράνες που προαναφέραμε υποτίθεται ότι στεγανοποιούν το λάκκο όμως κανείς δεν γνωρίζει πως αντιδρούν οι ενώσεις (ραφές ) των μεμβρανών στο πέρασμα του χρόνου καθώς και στους σεισμούς (ως γνωστό είναι γνωστή η σεισμική δραστηριότητα της περιοχής) . Δεν είναι αμελητέα η πιθανότητα, είτε λόγω κακού σχεδιασμού ,είτε λόγω κακής κατασκευής τα υγρά να διαρρεύσουν στο έδαφος, να μολύνουν το υπέδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα με τα γνωστά αποτελέσματα .
Κάτι που βέβαια έχει συμβεί στο παρελθόν αλλά και σήμερα στη χωματερή των Αν. Λιοσίων-Φυλής με βαρύτατες επιπτώσεις στις γύρω περιοχές.
Παράλληλα από τους ΧΥΤΑ απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα ρύποι οι οποίοι είναι ιδιαίτερα
βλαβεροί για την υγεία των ανθρώπων (δυσοσμία και αναφλέξεις λόγω βιοαερίου), υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής, προκαλούν από αλλεργίες μέχρι καρκίνο, κάνοντας αδύνατη οποιαδήποτε ανάπτυξη της γύρω περιοχής.
βλαβεροί για την υγεία των ανθρώπων (δυσοσμία και αναφλέξεις λόγω βιοαερίου), υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής, προκαλούν από αλλεργίες μέχρι καρκίνο, κάνοντας αδύνατη οποιαδήποτε ανάπτυξη της γύρω περιοχής.
Σχεδόν όλες οι χώρες της Ε.Ε. κλείνουν τους ΧΥΤΑ λόγω των μεγάλων επιπτώσεων που έχουν στο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων. Στην Ελλάδα όμως επιμένουμε στη κατασκευή νέων ΧΥΤΑ.
Σήμερα η κυβέρνηση μας φέρνει στο προσκήνιο μια «νέα» μέθοδο διαχείρισης των απορριμμάτων, την καύση και λέω «νέα» γιατί ήδη στην Ευρώπη και στην Αμερική η μέθοδος αυτή εγκαταλείπεται. Τι είναι όμως η καύση;
Η διαδικασία ξεκινάει με τη δημιουργία του υλικού της καύσης.
Από τα αστικά απορρίμματα αφαιρούνται τα μέταλλα και το γυαλί (η αφαίρεση μάλλον σε θεωρητικό επίπεδο) ,ξεραίνεται και ομογενοποιείται ώστε να οδηγηθεί στις μονάδες καύσεις. Η διαδικασία της ξήρανσης ουσιαστικά επιβαρύνει το συνολικό κόστος εις βάρος των δημοτών , εξυπηρετώντας μόνο τους εργολάβους που το εκμεταλλεύονται.
Αυτό ονομάζεται SRF.
Η καύση SRF απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες εξαιρετικά επικίνδυνων ρύπων όπως: διοξίνες, φουράνια, αιωρούμενα σωματίδια που περιέχουν βαρέα μέταλλα κ.α., τα οποία προκαλούν πολλές μορφές καρκίνου καθώς και μια σειρά άλλων ασθενειών. Υποτίθεται ότι τα
σύχρονα φίλτρα θα συγκρατούν τους επικινδύνους ρύπους. Το κόστος των φίλτρων αυτών είναι εξαιρετικά μεγάλο και κανείς δεν εγγυάται ότι αυτά θα συντηρούνται όπως απαιτείται. Όμως υπάρχει και το πρόβλημα της τέφρας, των υπολειμμάτων της καύσης που προσεγγίζει το 30% του όγκου των απορριμμάτων . Η τέφρα είναι τοξική και πρέπει να αποθηκεύεται με όλα τα επακόλουθα που αναφέραμε, όπως μόλυνση υπεδάφους κ.α., δηλητηριάζοντας όλη τη διατροφική αλυσίδα.
σύχρονα φίλτρα θα συγκρατούν τους επικινδύνους ρύπους. Το κόστος των φίλτρων αυτών είναι εξαιρετικά μεγάλο και κανείς δεν εγγυάται ότι αυτά θα συντηρούνται όπως απαιτείται. Όμως υπάρχει και το πρόβλημα της τέφρας, των υπολειμμάτων της καύσης που προσεγγίζει το 30% του όγκου των απορριμμάτων . Η τέφρα είναι τοξική και πρέπει να αποθηκεύεται με όλα τα επακόλουθα που αναφέραμε, όπως μόλυνση υπεδάφους κ.α., δηλητηριάζοντας όλη τη διατροφική αλυσίδα.
Ήδη στο Βόλο έχει δοθεί άδεια καύσης απορριμμάτων στην εταιρία Engal η οποία όχι μόνο θα καίει και θα ρυπαίνει χρησιμοποιώντας τα σκουπίδια της περιοχής αλλά θα επιβαρύνει τους κάτοικους οικονομικά μέσω των δημοτικών τελών .Επίσης θα εισάγονται σκουπίδια από την Ιταλία (όπου κανείς δεν γνωρίζει τι περιέχουν, αλλά όλοι υποψιάζονται) και αυτοί φαίνεται βρήκαν τρόπο να τα ξεφορτωθούν .
Στην Αττική σχεδιάζονται 4 κεντρικές εγκαταστάσεις μηχανικής επεξεργασίας απορριμμάτων.
Στην Ελλάδα του σήμερα το 70-80 % των απορριμμάτων οδηγείται στις ΧΥΤΑ – χωματερές ,ενώ στις χώρες της Ευρώπης (Σουηδία ,Ολλανδία ,Αυστρία) το αντίστοιχο ποσοστό ανακυκλώνεται , επαναχρησιμοποιείται , κομποστοποιείται και αξιοποιείται το βιοαέριο απ' ότι απομένει .
Και αν η καύση είναι ακατάλληλη ποιά είναι η μέθοδος που θα δώσει λύσει ότι πρόβλημα των σκουπιδιών;
Τα πράγματα είναι απλά, χρειάζεται η κοινή λογική και η συμμετοχή όλων. Βέβαια απόλυτη λύση δεν υπάρχει.
Η διαχείριση των σκουπιδιών ξεκινάει σε επίπεδο Δήμων.
Α. Γίνεται ενημέρωση και δίδονται κίνητρα σε όσους συμμετέχουν στη διαχείριση.
Β.Η διαλογή των απορριμμάτων γίνεται αρχικά σε επίπεδο σπιτιών ,καταστημάτων, επιχειρήσεων του Δήμου. Διαχείριση στη πηγή.
Διαχωρίζονται χαρτί ,μέταλλα, πλαστικά ,γυαλί και οργανικά υλικά. Σε επίπεδο επιχειρήσεων γίνεται συλλογή ορυκτελαίων, ελαστικών, συσκευών κ.α.
Ένα μέρος των οργανικών υλικών μπορεί με τη μέθοδο της οικιακής κομποστοποίησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα για τα φυτά.Οικιακή κομποστοποίηση.
Γ.Ο Δήμος διαμορφώνει ειδικό χώρο υποδοχής (μικρές εγκαταστάσεις διαχείρισης χαμηλού κόστους) των ανακυκλώσιμων υλικών όπου συγκεντρώνονται το γυαλί ,το μέταλλο ,το χαρτί και το πλαστικό από όπου οδηγούνται στη ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, δημιουργώντας έσοδα για το Δήμο - δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας για τους Δημότες.
Ορίζονται συγκεκριμένες μέρες το χρόνο όπου συλλέγονται ηλεκτρονικά συσκευές και μεγάλα αντικείμενα ώστε να οδηγηθούν στην ανακύκλωση .
Τα οργανικά υλικά οδηγούνται σε δύο κατευθύνσεις
Α) Στη παραγωγή βιοαερίου που αποτελεί σημαντικό στοιχείο εκμετάλλευσης αφού η χρήση του βρίσκει πολλές εφαρμογές (ιδιαίτερα ενεργειακές), αλλά με τον όρο της παρακολούθησης των εκπομπών του στην ατμόσφαιρα αφού τα στοιχεία που το συντελούν συμπεριλαμβάνονται στα επικίνδυνα αέρια που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Το βιοαέριο έχει αρκετές εφαρμογές που μπορούν να αποφέρουν έσοδα στους δήμους που θα το εκμεταλλεύονται ,όπως πώληση μετά από καθαρισμό και συμπίεση ,παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ,απευθείας διάθεση στους αγωγούς φυσικού αερίου και χρησιμοποίηση του στη χημική βιομηχανία.
Β) Με συστηματική κομποστοποίηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εδαφοβελτιωτικό υλικό .
Ως αναφορά άπό τα αδρανή υλικά μπορούν με κατάλληλους σπαστήρες να προκύψουν υλικά κατάλληλα για τις κατασκευές,3 Α κ.α.
Αναφορά πρέπει να γίνει και στα επικίνδυνα απορρίμματα καθώς και στα υγρά απόβλητα (βιομηχανικά ,νοσοκομειακά κ.α.) τα οποία πρέπει να διαχειρίζονται με πολύ αυστηρές διαδικασίες. Η ευθύνη πρέπει να είναι στο παραγωγό με κυρώσεις που θα κάνουν απαγορευτική οποιαδήποτε μη νόμιμη διάθεση. Το προσχέδιο νόμου που ετοιμάζεται να καταθέσει σήμερα η κυβέρνηση κάνει ακριβώς το αντίθετο.
Είναι η ώρα που πρέπει οι πολίτες να αφυπνισθούν. Ξεκινώντας από το επίπεδο του Δήμου
και έπειτα στην Κεντρική διοίκηση, να απαιτήσουν και να οδηγήσουν στην ορθή διαχείριση των απορριμμάτων συμμετέχοντας ενεργά, με στόχευση τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων στην πηγή ,την επαναχρησιμοποίηση ,και την Ανακύκλωση. Να πούμε όχι στις μεθόδους της καύσης, που τους μόνους που εξυπηρετεί είναι τους ιδιοκτήτες των εταιριών που διαχειρίζονται τα σκουπίδια.
και έπειτα στην Κεντρική διοίκηση, να απαιτήσουν και να οδηγήσουν στην ορθή διαχείριση των απορριμμάτων συμμετέχοντας ενεργά, με στόχευση τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων στην πηγή ,την επαναχρησιμοποίηση ,και την Ανακύκλωση. Να πούμε όχι στις μεθόδους της καύσης, που τους μόνους που εξυπηρετεί είναι τους ιδιοκτήτες των εταιριών που διαχειρίζονται τα σκουπίδια.
Θανάσης Σκαλιστήρας
Πολ .Μηχανικός ΕΜΠ
Επικεφαλής Συνδυασμού
Πετρούπολη Να Ζεις
